Als Volkswagen zelf de link legt met de legendarische eerste Golf GTI, dan wordt de lat natuurlijk hoog gelegd. Een leeggewicht van om en bij een ton, een vermogen van ongeveer 110 pk, en een ruitjesmotief voor het interieur: benieuwd of de up! GTI de soep zo heet eet als hij ze opdient.

De tekentafel

De basis vormt natuurlijk de gewone Volkswagen up!, de kleine stadsrakker uit Wolfsburg die al sinds eind 2011 in de catalogus staat. Alleen krijgt deze GTI een sportieve make-over: de voorbumper krijgt een agressiever design met zwarte accenten, het radiatorrooster de karakteristieke rode horizontale streep en het bijbehorende GTI-logo, en het honingraatmotief.

Ook de rest van het koetswerk ontsnapt er niet aan: zwarte accenten voor de spiegels en de flanken, en hertekende achterspoiler, en nog meer rode en zwarte GTI-accenten voor de derrière. De up! GTI heeft eigen 17-duimsvelgen en grotere remschijven, staat op een 8 millimeter breder spoor vooraan en achteraan, en hangt 15 millimeter dichter tegen de grond.

Binnenin krijg je dus het traditionele ruitjesmotief voor de zetels van de originele Golf GTI. Het golfballetje op de versnellingspook ontbreekt – het blijft natuurlijk een up!, geen Golf – maar verder doen rode en zwarte accenten, GTI-logo’s en een afgeplat sportstuur het nodige voor de sportieve sfeer. Het stuur is jammer genoeg alleen in de hoogte verstelbaar, maar de zetels geven wel voldoende steun. De ruimte achteraan is voor een auto van 3,60 meter lang natuurlijk beperkt, inclusief de koffer.

De testbank

Voor de motor van deze up! GTi gingen de Duitse ingenieurs op zoek naar het krachtigste wat ze onder de motorkap konden stoppen, zegt Volkswagen. Dat werd de 1.0 TSI driecilinder uit de Polo en Golf. In deze GTI is hij goed voor 115 pk (tussen 5.000 en 5.500 tpm) en 200 Nm (tussen 2.000 en 3.500 tpm). Het vermogen gaat alleen via een manuele zesbak (de up! GTI heeft geen DSG) naar de voorwielen.

De GTI sprint daardoor naar 100 km/u in 8,8 seconden en gaat door tot 196 km/u. Dat zijn geen slechte prestaties voor een compacte stadsauto met een bescheiden vermogen, al doet menig hot hatch vandaag moeiteloos beter. Maar die zijn dan vaak ook groter, zwaarder en krachtiger. Het is vooral het enthousiasme van de driepitter dat charmerend werkt, met een klank die via een mechanische constructie in het interieur wordt versterkt. Hij maakt gewillig toeren en herneemt vrij probleemloos van onderin. Wel mist hij het karakter om helemaal tot bovenin de toeren door te gaan en is de versnellingsbak te lang gespreid.

Heerlijk ouderwets is het gebrek aan rijmodi voor stuur en motorrespons, maar we hadden ook graag een sportievere afstelling met meer gevoel in stuur, versnellingsbak en pedalen gezien. Dat neemt niet weg dat deze up! GTI aangenaam stuurt, beduidend scherper dan zijn klassieke stadsbroertjes. De korte wielbasis zorgt voor speelse reacties als je hem provoceert, maar de rijhulp blijft altijd waakzaam. Ook een rustige rijstijl gaat hem trouwens netjes af, al krijg je op oneffenheden af en toe wat weerwerk van de grote 17-duimsvelgen.

De rijpolitie

Qua rijhulp heeft de up! GTI twee zaken die tegen hem pleiten: het is een kleine stadsauto uit het A-segment, die zich op vlak van rijhulp beperken tot de basics, en hij wordt al een dagje ouder. Verwacht dus geen snufjes als een adaptieve cruise control of rijstrookhulp. Voor de meeste veiligheidsitems ben je aangewezen op de optielijst. Daar noteren we een gewone cruise control, aanrijdingswaarschuwing met noodremhulp, automatische koplampen en regensensor, en een achteruitrijcamera.

De gadgets

Opnieuw hoef je in een kleine stadsauto geen uitgebreid infotainment met inductielading voor je smartphone verwachten, maar opmerkelijk is dat deze up! GTI standaard met digitale radio komt. Een USB-aansluiting is standaard, in de optielijst staat een Bluetooth-verbinding. Navigeren doe je met je smartphone, die in een houder bovenop het dashboard prijkt, maar er is wel nog een Beats-audio-installatie.

De rekening

Volkswagen zet zijn up! GTI in de catalogus voor € 17.140. Daarmee blijft hij netjes onder de prijs van de Abarth 595, die ook al een dagje ouder wordt: € 18.890. Wie wat meer ruimte wil, kan ook terecht bij een Ford Fiesta met 1.0 Ecoboost van 125 pk in de ST-Line-uitvoering, maar die betaal je dan al wel € 21.000. Ook de nieuwe Suzuki Swift Sport zou nog in aanmerking komen, maar die kost nog meer: € 23.974.

Voor het verbruik geeft Volkswagen een gemiddelde op van 4,8 l/100 km. Wij deden daar met relatief veel snelwegverkeer nog geen liter bij: we klokten af op 5,5 l/100 km.

Het verdict

De Volkswagen up! GTI charmeert. Niet door uit te pakken met blitse prestaties of een messcherp weggedrag. Wel door zijn retro-elementen en verwijzingen naar weleer, die hij combineert met een sportief, enthousiast en toegankelijk karakter. Tel daarbij de eigenschappen van een echte stadsauto, zoals compacte afmetingen en een betaalbaar prijskaartje, en dit kekke stadsrakkertje zal bij veel mensen in de smaak vallen. Alleen wordt hij stilaan een dagje ouder.