Vijf jaar geleden al kwam aan het licht dat de tests op roetdeeltjes in de uitlaatgassen van dieselwagens die bij de keuring passeren volledig achterhaald zijn. De apparatuur is nog afgestemd op auto’s van 30 jaar geleden en kan dus niet achterhalen of iemand de roetfilter uit zijn Euro 5-diesel heeft weggehaald. In 2017 kreeg toenmalig Vlaams minister van Leefmilieu Ben Weyts (N-VA) een rapport op zijn bureau over het onderwerp en hij schoot prompt in actie: een jaar later had hij een reeks potentiële apparaten voor keuringsstations geselecteerd die deze vorm van fraude met roetfilters kunnen opsporen. Tegen januari 2019 was ook het overleg met de andere Gewesten van het land klaar om de nieuwe tests in het hele land te kunnen uitrollen. Maar tegen september 2019 werd een nieuwe Vlaamse regering gevormd en werd Weyts opgevolgd door Lydia Peeters (Open VLD). Hoewel het dossier zo goed als klaar was en Peeters enkel nog een laatste duwtje moest geven, liet zij het gewoon op haar bureau liggen. De keuringscentra zijn er klaar voor, de andere Gewesten ook, maar Peeters doet niets, zo toonde de VRT aan.
Waarom verwijderen?
Veel eigenaars van oudere dieselwagens laten hun roetfilter verwijderen wanneer die versleten is omdat een nieuwe vlot 2.000 euro kost, terwijl het verwijderen minder dan 450 euro vergt. Bovendien rijdt een dieselwagen zonder roetfilter iets vlotter en verbruikt hij ook wat minder. Maar die filter zit daar natuurlijk niet zomaar: zonder filter stoot een wagen duizenden keren meer fijne deeltjes uit. Maarten Matienko van VAB zei aan de nieuwsredactie van de VRT: “165.000 wagens met een defecte roetfilter vervuilen even veel als 746 miljoen propere dieselwagens Euro 6”. Dat cijfer van 165.000 verwijst naar het geschatte aantal Euro 5-diesels op onze wegen met een verwijderde roetfilter. Wetenschappelijk onderzoek heeft al lang geleden aangetoond dat deze deeltjes zeer kankerverwekkend zijn, en heel recent nog wist een Amerikaanse universiteit een verband bloot te leggen tussen de hoeveelheid partikels in de lucht en het aantal coronadoden: de roetpartikels veroorzaken ontstekingen in de longen die patiënten veel kwetsbaarder maken voor het virus en de gevolgen ervan. De onrechtstreekse economische schade van het verwijderen van roetfilters kan dus moeilijk worden overschat.